Έχουν δίκιο ο Δοξιάδης και η Λυμπεράκη



Έχουν δίκιο και ο Αρίστος Δοξιάδης και η Αντιγόνη Λυμπεράκη. Με το να εξουθενώνετε τις παραγωγικές δυνάμεις του τόπου και τους πολίτες αδιακρίτως, με δυσβάστακτους φόρους δεν λύνετε κανένα πρόβλημα. Αντιθέτως μας βυθίζετε ολοένα και βαθύτερα στην άβυσσο της ύφεσης. Μεγάλο πρόβλημα η φοροδιαφυγή και πρέπει να μπουν κανόνες και να τηρούνται. Μεγάλο πρόβλημα οι φοροελεγκτικοί μηχανισμοί που απ’ ότι άκουγα παλιά δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους. Δεν ξέρω αν τώρα την κάνουν. Αλλά με το να κλείσετε τις επιχειρήσεις που απόμειναν στη χώρα και να αυξήσετε  την ανεργία πιστεύετε ότι θα πάρετε τα λεφτά που διαφεύγουν; Σκοτώνετε την εγχώρια παραγωγή για να διασώσετε και πάλι άχρηστους οργανισμούς, την ασύδοτη κρατική σπατάλη, όλα αυτά τα λυκόρνια που ακόμα επιβιώνουν στις παρυφές του κράτους; Άλλη λύση δεν υπήρχε με το λαθρεμπόριο του πετρελαίου; Οι πολίτες περιμένουν προτάσεις για ανάπτυξη, εμπορικές και επιχειρηματικές συμφωνίες, δίκαιη φορολόγηση και σεις ψάχνετε τρόπους για να φοροδιαφεύγουν νόμιμα οι τρακτερόφραχτοι; Η στήριξη στην κυβέρνηση δεν συνεπάγεται στήριξη στις πολιτικές διαιώνισης του ίδιου κράτους. Το αντίθετο.

Κεφάλαιο που έχει πατρίδα

του Αρίστου Δοξιάδη από την Καθημερινή

Κάθε τόσο υπάρχει ένα καινούργιο ζητούμενο, που υποτίθεται ότι αν το πετύχουμε, θα μπορέσει να ορθοποδήσει η οικονομία. Τους τελευταίους μήνες το ζητούμενο είναι να αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα. Βραχυπρόθεσμα, η κυβέρνηση προσπαθεί να το πετύχει αυξάνοντας φορολογικούς συντελεστές. Μεσοπρόθεσμα, λέει η τρόικα, πρέπει να το πετύχουμε περιορίζοντας τη φοροδιαφυγή. Φοβάμαι ότι το κυνήγι φορολογικών εσόδων είναι χίμαιρα, και μας απομακρύνει από τον πιο σημαντικό στόχο, που πρέπει να είναι, σε απόλυτη προτεραιότητα, η δημιουργία θέσεων εργασίας σε διεθνώς ανταγωνιστικές επιχειρήσεις.
Η τρόικα κάνει το μεγάλο λάθος να νομίζει ότι η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή στην Ελλάδα μπορεί να αντιμετωπιστούν στον ελληνικό μικροκαπιταλισμό όπως αντιμετωπίζεται στον βορειοευρωπαϊκό εξωστρεφή κορπορατισμό. Περίπου το ίδιο λάθος κάνει και ο ΣΥΡΙΖΑ, που ζητάει να αυξηθούν στα επόμενα τρία χρόνια τα φορολογικά έσοδα κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Η δε κυβέρνηση, πιεσμένη από την τρόικα και μην μπορώντας να κόψει περισσότερο τις δαπάνες, καταφεύγει σε φορολογικούς νόμους «έκτακτης ανάγκης», γνωρίζοντας μάλλον ότι δεν μπορούν να αποδώσουν.
Ας δούμε ποιο είναι το πρόβλημα. Αν οποιοδήποτε κράτος βάλει στόχο να συγκεντρώσει ένα μεγάλο ποσό φόρων είναι πιθανό να αποτύχει για τέσσερις διαφορετικούς λόγους: Πρώτον, οι επιχειρήσεις και οι πολίτες ίσως να φοροδιαφύγουν (παράνομα). Δεύτερον, ίσως να φοροαποφύγουν (νομότυπα) δηλώνοντας τα εισοδήματα σε άλλες χώρες, φορολογικά καταφύγια. Τρίτον, ίσως να μεταφέρουν την πραγματική παραγωγική τους δραστηριότητα σε άλλες χώρες. Τέταρτον, ίσως να κλείσουν κάτω από το βάρος της νέας φορολογίας. Ολες αυτές οι αντιδράσεις περιορίζουν το ποσό των φόρων που μπορεί να συγκεντρωθεί.
Για να πιάσει τους στόχους μια νέα φορολογική πολιτική, θα πρέπει να μη συμβεί τίποτε από τα τέσσερα. Δεν αρκεί, για παράδειγμα, να συλλάβεις τη φοροδιαφυγή, αν πετυχαίνοντας αυτό ωθήσεις πολλές επιχειρήσεις να κλείσουν. Πρέπει να υπάρχουν αρκετές επιχειρήσεις και επαγγελματίες που θα συνεχίσουν να δουλεύουν στη χώρα ακόμα και αν πληρώνουν πολύ περισσότερους φόρους.
Στην Ελλάδα συγκρίνουμε το ποσοστό των φόρων στο ΑΕΠ με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και καταλήγουμε ότι είναι χαμηλό επειδή φοροδιαφεύγουμε. Και ότι ευθύνονται η διαφθορά και ο κακός ελεγκτικός μηχανισμός. Η εξήγηση είναι επιφανειακά σωστή, αλλά παραπλανητική. Ο πιο βασικός περιορισμός για τη συλλογή φόρων στην Ελλάδα δεν είναι η φοροδιαφυγή. Είναι η έλλειψη επιχειρήσεων που θα επιλέξουν και θα μπορέσουν να πληρώσουν τους φόρους αντί να κλείσουν ή να φύγουν.
Οι ευρωπαϊκές χώρες που συγκεντρώνουν πολύ περισσότερο φόρο εισοδήματος από την Ελλάδα δεν έχουν μόνο καλύτερους μηχανισμούς ελέγχου. Εχουν επίσης πολύ μεγαλύτερες και παραγωγικότερες επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν βαθιές ρίζες στη χώρα τους, και ούτε φεύγουν ούτε κλείνουν επειδή οι φόροι και οι ασφαλιστικές εισφορές είναι υψηλές. Αυτό που τις κρατάει είναι σταθεροί θεσμοί, εργασιακή ειρήνη, εξειδικευμένοι εργαζόμενοι, συνέργειες με την τοπική οικονομία: στοιχεία δηλαδή που δεν μπορούν να τα βρουν εύκολα σε μια νέα χώρα με χαμηλότερο κόστος. Ιστορικά, το σοσιαλδημοκρατικό κοινωνικό κράτος συνυπάρχει με μεγάλες, οργανωμένες, εξαγωγικές επιχειρήσεις, με βαθιά τεχνογνωσία και ένταση κεφαλαίου. Είναι ένας τύπος κεφαλαίου που, σε αντίθεση με τη γνωστή ρήση, έχει πατρίδα.
Τα τελευταία χρόνια, και αυτές οι επιχειρήσεις μεταφέρουν κέρδη σε φορολογικά καταφύγια αντί να πληρώνουν φόρο στη χώρα όπου γεννιέται το εισόδημα. Είναι μια συνήθως νομότυπη φοροαποφυγή, και ενάντια σε αυτήν έχει αναπτυχθεί ένα διεθνές κίνημα για «φορολογική δικαιοσύνη». Μακάρι το κίνημα να πετύχει. Δυστυχώς όμως, ελάχιστα θα αφορά την Ελλάδα. Η «σωστή φορολόγηση», σύμφωνα με το κίνημα, είναι όταν συμπίπτει ο τόπος όπου δηλώνεται το εισόδημα με τον τόπο όπου παράγεται η πραγματική αξία των συναλλαγών. Αν υιοθετηθεί ο ορισμός, οι πολυεθνικές, που δεν παράγουν τίποτα στη χώρα μας, δεν θα πληρώνουν εδώ πολύ περισσότερους φόρους. Ούτε βέβαια το εφοπλιστικό κεφάλαιο.
Τα πραγματικά εισοδήματα που παράγονται και δεν δηλώνονται στην Ελλάδα είναι σε μικρό ποσοστό κέρδη του μεγάλου κεφαλαίου (αφού δεν έχουμε μεγάλο παραγωγικό κεφάλαιο), και σε μεγάλο ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων και των μικροεπιχειρήσεων. Στήνοντας καλό μηχανισμό για σύλληψη της φοροδιαφυγής, ίσως το κράτος να αυξήσει τα έσοδά του από μεγαλογιατρούς και δικηγόρους, γιατί αυτοί μπορούν να πληρώσουν τον φόρο που αναλογεί στα πραγματικά τους εισοδήματα χωρίς να κλείσουν. Το ίδιο ίσως ισχύει και για όσες μεγάλες επιχειρήσεις μέχρι σήμερα έκρυβαν κέρδη, αν και αυτές πιθανό να προβούν σε απολύσεις, και έτσι θα στενέψει η φορολογική βάση. Αλλά είναι μάλλον βέβαιο ότι το κράτος δεν θα μαζέψει πολλά από τις ταβέρνες και τις βιοτεχνίες, που επιβίωναν ακριβώς επειδή δεν πλήρωναν. Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής έχει μεγάλη ηθική και πολιτική αξία, αλλά δεν θα λύσει το οικονομικό μας πρόβλημα. Μέσα στην κρίση, μπορεί και να το επιδεινώσει.
Αυτό που χρειαζόμαστε είναι περισσότερες επιχειρήσεις που μπορούν και θέλουν να βρίσκονται στην Ελλάδα πληρώνοντας φόρους - επειδή εδώ βρίσκουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, και μπορούν, εξαιτίας αυτού, να συνεισφέρουν για τη φυσική και κοινωνική υποδομή της χώρας. Αυτό σημαίνει μια αδήριτη λογική και χρονική αλληλουχία: πρώτα η παραγωγή και μετά οι φόροι. Αλλιώς κοροϊδευόμαστε.
* Ο κ. Αρίστος Δοξιάδης είναι οικονομολόγος και στέλεχος εταιρείας venture capital.

 Περιμένοντας την... πλούσια θεία με τα πολλά λεφτά

της Αντιγόνης Λυμπεράκη από το ΕΘΝΟΣ

Η φοροδιαφυγή αντιμετωπίζεται κατά παράδοση από τις ελληνικές κυβερνήσεις όπως ο ελληνικός κινηματογράφος παρουσίαζε τις «πλούσιες θείες» στα μάτια των επίδοξων, φτωχών, κληρονόμων: κάπου υπάρχει κάποια περιουσία (που κανείς δεν ξέρει ακριβώς πόση είναι, αλλά είναι μεγάλη), κάποια στιγμή η -ελαφρώς αντιπαθής- θεία θα αποβιώσει (κανείς δεν γνωρίζει το πότε, αλλά δεν θα αργήσει). Αρα οι φτωχοί συγγενείς «έχουν λαμβάνειν»... Και με την προσδοκία ότι «λεφτά υπάρχουν» και σύντομα θα έρθουν, μπορούν να προγραμματίσουν, να «ανοιχτούν» σε έξοδα, να υποσχεθούν σε δανειστές κ.λπ. κ.λπ.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το φαινόμενο της φοροδιαφυγής, της φορο-αποφυγής και των πάσης φύσεων εισφορο-απο/δια-φυγών ανθεί στη χώρα μας. Στις τελευταίες δεκαετίες, η χαλαρότητα του φορο-εισπρακτικού μηχανισμού ήταν συνειδητή κυβερνητική γραμμή. Η φοροδιαφυγή ήταν υποκατάστατο της βιομηχανικής πολιτικής (ενίσχυση των μικρότερων και λιγότερο ανταγωνιστικών επιχειρήσεων), της πολιτικής απασχόλησης (διατήρηση στη ζωή επιχειρήσεων που αν πλήρωναν τους φόρους τους ή θα έκλειναν ή θα απέλυαν προσωπικό), της κοινωνικής πολιτικής (να ζήσουν και οι φτωχοί της γκρίζας οικονομίας) και, βεβαίως, σαν επιλεκτικό εργαλείο επιβράβευσης και τιμωρίας στο πελατειακό δούναι και λαβείν (προς επιχειρηματίες, κοινωνικές ομάδες, μερίδα εργαζομένων που αύξανε το εισόδημά της μέσα από άτυπους διακανονισμούς ή/και σκαστή διαφθορά...). Ολα αυτά είναι γνωστά, θλιβερά και χιλιο-ειπωμένα.
Και, ακριβώς επειδή ήταν γνωστά, λειτουργούσαν όπως και η κληρονομιά της θείας: ξέρουμε πού θα βρούμε τα λεφτά, άρα ξοδεύουμε αμέριμνα «προεισπράττοντας» την πάταξη της φοροδιαφυγής. Η πάταξη της φοροδιαφυγής ως Κέρας της Αμάλθειας, μιας πηγής ανεξάντλητου πλούτου και μάλιστα με ηθική ανωτερότητα. Η οποία λύνει τα μεγάλα προβλήματα με τρόπο μαγικό, ανώδυνο και -κυρίως- χωρίς μεταρρυθμίσεις. Είναι μια άλλη εκδοχή του «λεφτά υπάρχουν».
Οι δικαιολογημένες κραυγές για υπερφορολόγηση, που ακούγονται τώρα, είναι το αποτέλεσμα -και η τιμωρία- αυτής της τακτικής.
Η κυβέρνηση φαίνεται πως υιοθετεί τον ρόλο των φτωχών συγγενών που προσδοκούν να σωθούν με την κληρονομιά της πλούσιας θείας (της θείας φοροδιαφυγής). Αντί να περιορίσει τις σπατάλες του κρατικού μηχανισμού, επικαλείται τα μυθώδη έσοδα από την πάταξη της φοροδιαφυγής για να διατηρεί μισθοδοτούμενους δημόσιους υπαλλήλους 2 και 3 φορές περισσότερους από όσο αντέχει. Και όταν διαψεύδεται, φορολογεί παραπάνω. Στο όνομα της «θείας» και της κληρονομιάς της...
Σε μερικές πιο «σκληρές» ταινίες, όμως, αποδεικνύεται ότι η θεία είχε χάσει την περιουσία στο καζίνο. Ή της τα είχε πάρει νεάζων εραστής. Η ότι η πλούσια εμφάνισή της και τα ακριβά φορέματα ήταν δανεικά. Η κληρονομιά όταν έρθει είναι μικρότερη και ίσως φορολογείται...
Δυστυχώς για μας, κάπως έτσι και τώρα. Οση κι αν ήταν η φοροδιαφυγή στις «καλές μέρες», το παραγωγικό αντικείμενο που φοροδιαφεύγει σήμερα έχει υποστεί την ίδια (αν όχι και μεγαλύτερη) μείωση με τη νόμιμη δραστηριότητα στη διάρκεια της κρίσης. Η επιμονή να βρούμε όλα όσα μας λείπουν από την πάταξη της φοροδιαφυγής τελικά κινδυνεύει να οξύνει, αντί να λύσει, τα προβλήματα της οικονομίας.
Το σημαντικό είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε τώρα λιγότερο πλούσιοι από όσο νομίζαμε και να περιορίσουμε τις φιλοδοξίες μας εκεί που μπορούμε και εκεί που μας επιτρέπει η παραγωγή μας σήμερα. Παράλληλα, να πάρουμε όλα τα μέτρα που θα μας βοηθήσουν να αυξήσουμε τις παραγωγικές μας δυνατότητες στο μέλλον.
Τα χρήσιμα πρότυπα για τις ζητούμενες δημόσιες και ιδιωτικές συμπεριφορές που χρειαζόμαστε σήμερα δεν θα μας τα δείξει η Φίνος Φιλμ...
Η επιμονή να βρούμε όλα όσα μας λείπουν από την πάταξη της φοροδιαφυγής τελικά κινδυνεύει να οξύνει, αντί να λύσει, τα προβλήματα της οικονομίας
Η Αντιγόνη Λυμπεράκη είναι καθηγήτρια Οικονομικών στο Πάντειo Πανεπιστήμιο και αντιπρόεδρος της «Δράσης»

Σχόλια

  1. Διαφωνώ με την θεωρία ότι η μάχη κατά της φοροδιαφυγής είναι απατηλή γιατί δημιουργεί την αυταπάτη ότι "λεφτά υπάρχουν". Και με την έννοια αυτή η μάχη κατά της φοροδιαφυγής κατακεραυνώνεται. Όμως, η μάχη κατά της φοροδιαφυγής (ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων) δεν έχει αυτή την έννοια. Η πάταξη της φοροδιαφυγής είναι πράξη κοινωνικής δικαιοσύνης και ως τέτοια είναι απαραίτητη για την κοινωνική συνοχή. Το υπαρκτό και ...πραγματικό αίσθημα αδικίας όσων (εδώ και πολλά χρόνια) πληρώνουμε φόρους απειλεί την κοινωνική συνοχή. Όσοι και όσες έβρισκαν τρόπους να φοροδιαφεύγουν τώρα δυσανασχετούν γιατί θα πληρώσουν κάτι που και πάλι δεν αναπληρώνει τα όσα χρωστάνε στο κοινωνικό σύνολο. Κοινωνική δικαιοσύνη σημαίνει να πληρώνουμε όλοι και όλες αναλογικά περίπου τους ίδιους φόρους για τα πραγματικά μας εισοδήματα. Όχι γιατί αυτό είναι "η πλούσια θεία από την Αμερική¨, αλλά για να μην αισθανόμαστε κορόϊδα...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ορέστη
      Δε νομίζω ότι η Λυμπεράκη μας καλεί να μην πληρώνουμε φόρους. Τόσο αυτή όσο και ο Δοξιάδης, λένε ότι η πάταξη της φοροδιαφυγής δεν είναι η μόνη λύση στο πρόπβλημά μας. Χρειαζόμαστε διεύρυνση της παραγωγικής μας βάσης, αύξηση της φορολητέας ύλης. Λογικό μου φαίνεται. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι πολλά από τα χρήματα που έχουν παραχθεί μαύρα στην Ελλάδα έχουν ήδη δραπετεύσει από τη χώρα.

      Διαγραφή
  2. Λεό,
    Συμφωνώ μαζί σου, τόσο ο Δοξιάδης όσο και η Λυμπεράκη προσπαθούν να αναδείξουν τα προβλήματα και τις αντιφάσεις της ελληνικές πραγματικότητας. Από την μια είναι απαραίτητη η διεύρυνση της φορολογικής βάσης για να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή όπως σωστά λέει ο Ορέστης. Από την άλλη θα πρέπει να καταλάβουμε αν όλοι όσοι φοροδιαφεύγουν είναι σε θέση η με ποιο τρόπο μπορούν να ενταχθούν κάποτε στην φορολογική βάση. Είναι σαφές πλέον ότι η μικρή επιχειρηματικότητα στην χώρα μας διατηρεί την όποια ανταγωνιστικότητα της έχει απομείνει μέχρι τώρα, με το να φόρο / εισφοροδιαφεύγει. Πράγμα που δεν συμβαίνει πχ με τους γιατρούς και τους εκτός φροντιστηρίων καθηγητές της παραπαιδείας. Οι τελευταίοι δεν θα αποχωρήσουν από την αγορά αν τους επιβληθούν οι αναλογούντες φόροι. Για τους μικροεπιχειρηματίες όμως είναι σχεδόν βέβαιο ότι αν δεν βρεθεί άλλος τρόπος επιβίωσης ή εναλλακτικής επιδότησης, η πάταξη της φόρο /εισφοροδιαφυγής θα τους οδηγήσει εκτός αγοράς με τις γνωστές συνέπειες για την ανεργία και την ύφεση
    Ιδού πεδίου δόξης λαμπρόν για ρεαλιστικές προτάσεις από την μεριά του μεταρρυθμιστικού χώρου. Ο δρόμος βέβαια από την διαπίστωση του προβλήματος μέχρι την πρόταση και την υλοποίηση εναλλακτικών λύσεων, είναι σπαρμένος με αγκάθια και αγκυλώσεις.
    Ας μιλάμε όμως σιγά, η Αριστερά κοιμάται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αντώνη μιας και τόθεσες για τους καθηγητές που κάνουν ιδιαίτερα. Τόχω ξαναγράψει. Όσοι κάνουν μόνο αυτό κόβουν αποδείξεις για να έχουν ασφάλιση ΤΕΒΕ. Τώρα πόσα κόβουν είναι άλλη υπόθεση. Για τους ΔΥ που κάνουν και δεύτερη δουλειά δώστους τη δυνατότητα να καταθέτουν στη φορολογική τους δήλωση τα εισοδήματα από αυτήν την πηγή. Για τους μικροεπιχειρηματίες φοβάμαι ότι δεν υπάρχει γιατρειά. Βγαίνουν από το επάγγελμα με φοβερή ταχύτητα. Προφανώς και η Αριστερά δεν ξέρει το θέμα. Πως να το ξέρει, άλλωστε;

      Διαγραφή
    2. Λεό,
      καταλαβαίνω την ευαισθησία σου για τους καθηγητές που κάνουν ιδιαίτερα. Εκτιμώ ιδιαίτερα την προσφορά τους, με δεδομένη πάντα την κατάσταση της παιδείας μας. Για αυτούς που δεν είναι ΔΥ, σαφώς και δεν μπαίνει θέμα, αποδείξεις. Για τους ΔΥ που κάνουν και δεύτερη δουλειά και μέχρι να διεκδικήσουν και να τους επιτραπεί να δηλώνουν τα εισοδήματα τους από αυτήν την πυγή, θα πρότεινα να σταματήσουν να κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα. Να αναδείξουν οι ίδιοι οι καθηγητές, το παραμύθι της δήθεν δωρεάν παιδείας με τους μισθούς πείνας και την αντίστοιχη προσφορά εργασίας και μαθησιακού έργου. Να αποδεχτούν την αξιολόγηση και την διαφοροποίηση της αμοιβής τους ανάλογα με την προσπάθεια και το αποτέλεσμα. Να επιβάλουν την παροχή της φροντιστηριακής προσφοράς τους από το σχολείο. Αυτό το δήθεν δωρεάν σύστημα των άνισων ευκαιριών, που υποβαθμίζει την εκπαιδευτική προσφορά εντός του σχολείου και δίνει συγκριτικά πλεονεκτήματα μέσω των φροντιστηρίων στους περισσότερο εύπορους, κάποτε πρέπει να πάρει ένα τέλος. Και αυτό το τέλος μπορούν να το δώσουν μόνον οι καθηγητές, που είναι και αυτοί θύματα της δήθεν δωρεάν και δήθεν παιδείας.
      Για τους μικροεπιχειρηματίες, τουλάχιστον για αυτούς που υπολείπονται σε ανταγωνιστικότητα λόγο της υπερβολικής επιβάρυνσης τους από το γραφειοκρατικό κόστος και τους υπερβολικούς φόρους, υπάρχει γιατρειά. Να τους απαλλάξουμε το ταχύτερο δυνατόν από το τα περιττό κόστος τις αγκυλώσεις και τους περιορισμούς της σοβιετικής κρατικής γραφειοκρατίας. Αλλά όπως είπαμε, μην φωνάζουμε δυνατά, η Αριστερά κοιμάται.

      Διαγραφή
    3. Αντώνη η λογική μου είναι να φορολογείται κάθε μισθωτή υπηρεσία. Η δουλειά δεν είναι ντροπή ούτε παράνομη. Η παροχή της δωρεάν φροντιστηριακής προσφοράς ήδη λειτουργεί με πρωτοβουλία κάποιων δήμων. ΘΑ μπορούσε όμως να μπει κάτω από τη σκέπη του υπουργείου να πάρει επίσημο χαρακτήρα με εθελοντική προσφορά. Απλά όλοι κάνουν πως δεν ξέρουν τι συμβαίνει. Αλλά να σου πω και το άλλο. Με μια αναδιάρθσωση του Λυκείου, άλλα βιβλία, σωστούς δασκάλους και περισσότερες ώρες στα βασικά μαθήματα δεν χρειάζονται φροντιστήρια τουλάχιστον στο βαθμό που γίνονται τώρα. Αλλά η παλαβομάρα των Πανελλαδικών, η παράλογη δυσκολία των θεμάτων και η αγωνία της κοινωνίας να δει τα παιδιά της στο πανεπιστήμιο συντηρούν μια φούσκα πολλών εκατομμυρίων Ευρώ.

      Διαγραφή
    4. Στην εποχή που το ΜΙΤ και το Χάρβαρντ κάνουν δωρεάν διαδικτυακά μαθήματα εμείς κάνουμε πανελλαδικές με αστυνομική φρουρά και ανιχνευτές κινητών. Η παλαβομάρα δεν ε΄χει τέλος

      Διαγραφή
  3. Λεο, επειδή ρωτάς αν μπορεί να γίνει κάτι με το λαθρεμπόριο πετρελαίου, αυτό το είδες; Αν ισχύει νομίζω απαντάει στο ερώτημά σου.

    http://www.unfollow.gr.com/index.php/blog/item/171-melissanidisapeilesunfollow.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Κίμων Χατζημπίρος: Ύστατος πόρος: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση είναι μια πρόταση για το μέλλον.

Βάσω Κιντή: Παραιτούμαι από μέλος της ΚΕ και αποχωρώ από το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς

Κίμων Χατζημπίρος: Ατελέσφορη Οικολογία